Metody pracy

METODY STOSOWANE W PRACY Z DZIEĆMI W PRZEDSZKOLU

 

,,METODA” (wychowania)- to „świadomie i konsekwentnie stosowany sposób oddziaływania pedagogicznego na jednostkę, grupę lub zbiorowość, dla osiągnięcia zamierzonego celu wychowawczego” Przez metodę wychowania rozumie się na ogół systematycznie stosowany sposób postępowania wychowawczego lub powtarzalne czynności zmierzające do urzeczywistnienia celów, jakie stawia sobie wychowawca.

 

TECHNIKI STOSOWANE NA ZAJĘCIACH PLASTYCZNYCH

PRZESTRZENNE: układanie. zabawy konstrukcyjne, wycinanie, lepienie, majsterkowanie

PŁASKIE: rysowanie, malowanie, wydzieranie, stemplowanie, wyszywanie.

1. Rysowanie:

-Kredką ołówkową, kredką świecową, różne ułożenie kredki.

-Węglem.

-Kredą.

-Mazakiem- kartka, płótno.

-Patykiem, tuszem na brystolu, na mokrej kartce.

-Patykiem na podkładzie z plasteliny.

-Patykiem na podkładzie klejówki.

-Świecą na kartce- niewidzialny rysunek.

-Rysowanie ołówkiem, gumką.

2. Malowanie:

-Farbą plakatową na różnych formatach kartki-pędzel, gąbki, waciki.

-Farbą plakatową na mokrej kartce" mokre w mokre".

- Farbą na mokrej pogniecionej kartce.

- Farbą plakatową na gazecie.

-Malowanie farbą plakatową i nałożenie worka foliowego – barwienie papieru.

-Malowanie klejówką

• z wykorzystaniem kolorowych obrazków z czasopism,

• z wykorzystaniem kolorowych szmatek,

• z wykorzystaniem bibułki kolorowej oraz kropmy,

• malowanie z dodatkiem trocin,

• odbijanki- malowanie na 1/2 kartki papieru i odbijanie,

• odbijanie kompozycji naklejonej na kartce z kolorowych szmatek,

• malowanie z dodatkiem grysiku, piasku, soli.

-Malowanie akwarelą z dodatkiem pasty do zębów.

-Malowanie atramentem.

-Malowanie bibułką, uzupełnianie rysunkiem wykonanym patykiem i kolorowym tuszem, mazakiem- cienkopisem.

-Malowanie na podkładzie z grysiku, kaszki, piasku, soli.

-Malowanie za pomocą dmuchania i rysowanie patykiem i tuszem na powstałej plamie.

3. Stemplowanie:

• stemple z ziemniaka, uzupełnianie - rysunek patykiem i tuszem„ Moja grupa"

• stemple z ziemniaka - różne kształty, różna tematyka,

• stemple z gąbki,

• stemplowanie wacikiem.

4. Wydzieranie:

- z kolorowych gazet

- kolorowego papieru.

5. Wycinanie:

-z kolorowego papieru,

-kolorowych czasopism

-szmatek.

 

METODY STOSOWANE W EDUKACJI MUZYCZNEJ

1. Metoda wg K.Orffa

      Zdaniem Orffa muzyka rodzi się z mowy, ruchu i gestu. Oznacza to w praktyce, że wykorzystanie i przetworzenie na język muzyczny powinno być to, co dziecku najbliższe: słowo, gest, ruch, otoczenie. Pierwsze ćwiczenia to rytmizowanie prostych słów, zdań, poszukiwanie źródeł dźwięków, odgłosów naśladowczych, a także wykorzystywanie ruchów naśladujących czynności dnia codziennego. Ta elementarna muzyka powstaje spontanicznie- jest improwizowana wokalnie i instrumentalnie. Cała koncepcja pedagogiki muzycznej wg Orffa opiera się na trzech zasadach:

- kładzenie nacisku na kształcenie poprzez zabawę,

-rozwijanie muzykalności dzieci na zasadzie podobieństw do etapów rozwoju kultury muzycznej ludzkości,

-integracja muzyki, słowa i ruchu.

     Metoda Orffa wykorzystuje często takie formy wychowania muzycznego jak: gra na instrumentach, ruch przy muzyce, tworzenie muzyki. Rzadziej sięga po śpiew i słuchanie muzyki.

2. Metoda Dobrego Startu

         Najważniejszy element tej metody to zajęcia ruchowo- słuchowo- wzrokowe, w czasie których dzieci w rytm melodii (prostej piosenki) rysują znaki graficzne. Znaki opracowano dla dzieci od czwartego roku życia i stanowią wstęp do późniejszej nauki pisania liter. Pisanie jest rysowaniem graficznego obrazu głosu w odpowiednim czasie. Tego typu ćwiczenia ułatwiają dzieciom naukę w klasie pierwszej, jednocześnie rozwijają koordynację ruchowo- słuchowo- wzrokową.

3. Pedagogika zabawy- KLANZA

     Pedagogika zabawy łączy między innymi muzykę z ruchem. Ruch  z muzyką wyzwala i zaspokaja naturalną u dzieci potrzebę aktywności z potrzebą ruchu. Daje im radość i odprężenie, a jednocześnie jest istotnym czynnikiem rozwoju zdolności, wrażliwości i zainteresowań muzycznych.

Metoda ta proponuje zabawy i gry oparte na dobrowolności uczestnictwa, wykluczeniu rywalizacji, komunikowaniu się przez ruch, słowo i plastykę. Dzieci w trakcie zabawy pozbywają się stresu i niepewności, stają się otwarci na drugiego człowieka, nabywają poczucia własnej wartości i chęci do działania.

4. Metoda aktywnego słuchania muzyki wg Batti Strauss

        Metoda Batti Strauss pozwala na przybliżenie dzieciom muzyki klasycznej. Dzieci aktywnie słuchają tzn. słuchając wykonują proste ruchy rytmiczne siedząc lub proste ruchy ilustracyjne, krótkie opowiadania związane z każdym utworem muzycznym. Poprzez „aktywne słuchanie” dzieci nieświadomie poznają strukturę utworu muzycznego. Kontakt z muzyką jest dla dziecka źródłem twórczych poczynań, różnorodnych poszukiwań, stymuluje dziecko do samo wyrażania się (np. w tańcu, w śpiewie). Poprzez kontakt z muzyką rozwijają się u dziecka dodatnie cechy charakteru, zdolności poznawcze, a cała osobowość kształtowana jest harmonijnie i wielostronnie.

METODY STOSOWANE NA ZAJĘCIACH Z MOWY

 

Metody dramowe i inscenizacje

- drama, pantomima

- scenki i sytuacje improwizowane

- zagadki pantomimiczne

- rozmowa, film

- teatrzyk paluszkowy,  teatrzyk kukiełkowy, pacynkowy, sylwetowy, chińskich cieni

- elementy metody Pedagogiki Zabawy Klanza, która nadaje zabawie formę kreatywnej   aktywności  dzieci

Metody dyskusyjne:

- słoneczko – uszeregowanie promyczkowe

-  J. Osborne- Burza mózgów

- dyskusja badawcza

- de Bono ,,6 myślących kapeluszy”

- bajkoterapia

Metody twórczego myślenia:

- linia czasu, (historyjki obrazkowe i zachodzące w nich związki przyczynowo -skutkowe , zmiany zachodzące w czasie), - słowa – klucze

- debata

- niedokończone zdania

Drama

- dzieci uczą się współpracy i wzajemnej akceptacji. Znika wstydliwość, a w jej miejsce pojawia się otwartość, szczerość, pewność siebie, umiejętność dzielenia się i pomagania sobie. Drama polega na zaangażowaniu się w fikcyjną sytuację, ,,wczucie się” w postać, bycie nią i działanie jako ona. Nie chodzi tu o wyreżyserowane popisy aktorskie. W dramie każdy odnosi sukces, nie jest to teatr, więc nie ma tu ról źle zagranych. Drama odwołuje się do indywidualności każdej jednostki, sprzyja wydobywaniu i rozwijaniu najbardziej pożądanych cech osobowości człowieka.

Pantomima

   - pozwala na ujawnianie swoich uczuć, emocji, stwarza sytuacje w których wyobraźnia uaktywnia się zarówno u osoby prezentującej pantomimę jak i u odbiorcy.

Teatr palcowy

   - dziecko samodzielnie na palcach swojej ręki rysuje główki różnych postaci. Przedstawia różne sytuacje np. występujące w domu, w szkole, na podwórku, także bajki lub wymyślane przez siebie opowiadania.

Teatrzyk kukiełkowy, pacynkowy

   - dzieci samodzielnie wykonują kukiełki, pacynki i wykorzystują je potem do przedstawiania różnych sytuacji. Stają się wtedy reżyserami, scenografami, scenarzystami. Często sytuacje teatralne dają nam okazję do rozmów o uczuciach, emocjach, motywach działania, wyzwalają u dzieci aktywność twórczą, przełamują barierę lęku, nieśmiałości.

Metoda twórczego myślenia J. Osborne- Burza mózgów

    - metoda ta jest polecana podczas rozwiązywania problemów. Wszyscy uczestnicy mają prawo zgłaszać swoje pomysły, które nie podlegają ocenie (co jest bardzo istotne w pracy z dziećmi). Dopiero po zakończeniu zgłoszeń można przystąpić do oceny pomysłów pod kątem przydatności w pracy. Metoda  może być wykorzystywana w codziennej pracy z dziećmi, wpływa na integrację grupy, wyzwala u dzieci aktywność twórczą.

Pedagogika zabawy

- źródłem pedagogiki zabawy jest działanie przez przeżywanie. Jest to metoda pracy z grupą  zapewniająca dobrowolność uczestnictwa i spontaniczność w działaniu. Repertuar zabaw zapewnia różnorodne działania pozwalające na szeroko rozumianą ekspresję ruchową i słowną. Metoda ta uwzględnia wszystkie poziomy komunikowania się, posługuje się różnorodnymi  środkami wyrazu, wzmacnia motywację do wysiłku. Uznaje pozytywne przeżycia jako wartość i unika rywalizacji. Nasuwa skojarzenia: Coś, co jest przyjemne, wyzwala spontaniczność, coś co daje radość.

Fabuła z „kubka”
To propozycja na zainspirowanie dzieci do pracy twórczej, która następuje w wyniku podania pewnego tylko ogólnego planu ( postacie, fabuła, miejsce akcji). Do przeprowadzenia tej metody potrzebne są pojemniki – kubki i kartki z różnymi informacjami.

Mapa pojęciowa

Zwana też „mapą mentalną”, „mapą mózgu”, „mapą myśli”, „mapą pamięci” – służy do wizualnego opracowania pojęcia z wykorzystaniem rysunków, symboli, wycinków, krótkich słów, zwrotów, haseł. Metodę tę można stosować na różne sposoby, za jej pomocą można definiować pojęcia, rozwiązywać problemy, planować działania.

Metoda dobrego startu

Celem metody jest jednoczesne usprawnienie analizatorów słuchowego, wzrokowego, kinestetyczno- ruchowego. Rozwija ona funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności pisania i czytania.

Gry dydaktyczne
Stosowanie gier dydaktycznych pozwala poznać rzeczywistość poprzez odpowiednio zaplanowaną i zorganizowaną zabawę. Krzyżówki, rebusy, zagadki.

Sześć myślących kapeluszy
Myśli i poglądy przedstawione są w sposób bardzo uporządkowany, co zwiększa szansę wypracowania większej liczby korzystnych rozwiązań. Autor metody przypisał sześciu kapeluszom sześć różnych sposobów myślenia:
- kapelusz biały: zwany komputerek, który zajmuje się wyłącznie faktami, nie wydaje żadnych opinii,
- kapelusz czarny: pesymista, jeśli podaje różne opinie, natychmiast je krytykuje,
- kapelusz czerwony: to człowiek kierujący się emocjami,
- kapelusz niebieski: to dyrygent orkiestry, ktoś kto przewodniczy całej dyskusji,
- kapelusz zielony: innowator, osoba myśląca twórczo,
- kapelusz żółty: to człowiek optymista, który widzi świat w  "różowych kolorach".

 

METODY STOSOWANE NA ZAJĘCIACH RUCHOWYCH: METODY ODTWÓRCZE Metody te polegają na posługiwaniu się pokazem zademonstrowanych przez nauczyciela lub wybranego ucznia bądź na odwoływaniu się do pamięci ćwiczącego, który wcześniej obserwował różne czynności ludzi, zwierząt, przedmiotów martwych (np. zabawek). Do metod odtwórczych należą: 1. Metoda zabawowo – naśladowcza. W zajęciach ruchowych prowadzonych tą metodą dziecko uczy się ilustrowania ruchem jakiejś treści. Ruchy wykonywane przez dziecko nie muszą być dokładnym odtworzeniem zaobserwowanych czynności i zjawisk. Należy dać dzieciom dużo swobody, nie hamować ich inicjatywy i fantazji. 2. Metoda bezpośredniej celowości ruchu (zadaniowa).  Metoda ta polega na wyrozumowanym zestawieniu odpowiednio dobranej pozycji wyjściowej z przemyślanym przebiegiem ruchu wykonanym z przyborem lub bez niego. Repertuar zadań obejmuje ruchy proste, łatwe i zrozumiałe, nie wymagające długich wyjaśnień. Są to ruchy przemyślane i wymuszają na wykonawcy projektowy przebieg ruchu i efekt zadania. 3. Metoda ścisła. Metoda ta polega na ruchu odwzorowanym z pokazu lub wykonanym na podstawie słownego ujęcia ruchu. Ćwiczenia są wykonywane jednocześnie przez wszystkich ćwiczących na komendę lub w podanym rytmie. Czynności nauczyciela polegają na dokładnym demonstrowaniu i objaśnianiu nauczanych ćwiczeń, wydawaniu komend, stosowaniu środków akustycznych, na korygowaniu popełnianych błędów, ubezpieczaniu i ocenianiu. METODY  TWÓRCZE Spośród tej grupy metod zachęca się do wprowadzenia opowieści ruchowej, gimnastyki twórczej R. Labana, K. Orfa, gimnastyki rytmicznej A. i M. Kniessów oraz ruchu rozwijającego W. Sherborn. W metodach twórczych odchodzi się od  komend, stereotypowych kolumn ćwiczebnych a wprowadza się przyjemny nastrój sprzyjający twórczości, często stosuje się muzykę, przybory, przyrządy, pracę z partnerem i w grupie oraz różne formy aktywizacji ruchowej (pantomima, improwizacje ruchowe, inscenizacja, groteska, sceny dramatyczne, ćwiczenia muzyczno ruchowe, itp.). Nauczyciel wymagający od swych wychowanków kreatywności, sam musi się wykazać tą cechą, tworząc coraz to nowe pomysły zadań ruchowych stosownych do właściwości wieku, warunków pracy i temperamentu swych podopiecznych. 1. Metoda opowieści  ruchowej Metoda opowieści  ruchowej polega na tym, że nauczyciel, poprzez odpowiedni  dobór tematu wymyślonego przez siebie opowiadania, działa na wyobraźnię dziecka skłaniając je do odtwarzania ruchem treści opowiadania. Opowieść powinna być tak sformułowana, aby jej obraz ruchowy odpowiadał zasadzie wszechstronności, tj. aby angażując wyobraźnię dziecka usprawniał wszystkie główne grupy mięśniowe oraz narządy wewnętrzne (głównie układy krążenia i oddychania).Powinien tu występować ruch o różnym charakterze np. bieg, skoki, rzuty, czworakowanie, pełzanie, ciągnięcie, pchanie noszenie itp. Metoda opowieści  ruchowej sprzyja rozwojowi fantazji, która w życiu dziecka, odgrywa dominującą rolę; fantazja bowiem może pobudzać i utrzymać dziecko w ruchu, wywołać przeróżne obrazy. Metoda ta wymaga jednak od nauczyciela dobrego, starannego przygotowania i zrozumienia, że stosowane opowiadanie w czasie trwania zajęć jest tylko środkiem do odtworzenia przez dzieci poprawnego ruchu. Układ opowiadania zatem musi opierać się na zasadach wszechstronności ruchu, stopniowania wysiłku i zmienności pracy mięśniowej. Metoda ta najbardziej nadaje się do prowadzenia zajęć z młodszymi grupami dzieci. 2. Gimnastyka twórcza Rudolfa Labana. Twórcą tej metody jest R. Laban, a w Polsce spopularyzował ją W. Gniewkowski. Gimnastyka twórcza jest protestem przeciwko tradycyjnej gimnastyce uprawianej „na komendę”, w stereotypowej kolumnie ćwiczebnej. Metoda ta nazwana jest także metodą improwizacji ruchowej, daje nauczycielowi dużą swobodę wyboru zadań ruchowych. W metodzie uwzględnia się łączenie ruchu z muzyką i rytmem i dlatego często przy jej realizacji zadań wykorzystuje się instrumenty perkusyjne. Każdy ćwiczący wykonuje zadanie ruchowe na swój sposób. Należy tylko ćwiczącym wyjaśnić, co mają robić, natomiast sposób wykonania zależy od ich inwencji twórczej, pomysłowości fantazji oraz doświadczeń ruchowych. Metoda oparta jest na 16 tematach generalnych, jednak W. Gniewkowski proponuje stosować na  zajęciach ruchowych tematy I -V. I Temat: Wyczucie własnego ciała. II Temat: Wyczucie przestrzeni.       III Temat: Wyczucie ciężaru ciała (siły). IV Temat: Rozwijanie wyczucia płynności ruchów. V Temat: Współdziałanie z partnerem lub z grupą. 3. Metoda twórcza Karola Orffa. Karol Orff wyszedł z założenia, iż kulturę fizyczną dziecka należy rozwijać w ścisłej korelacji z kulturą rytmiczno – muzyczną oraz z kulturą słowa. Dlatego nawiązuje on do tradycyjnych, znikających we współczesnych czasach form zabaw, ćwiczeń tańców, muzyki, porzekadeł, legend, baśni, poezji. Głównym celem i zadaniem tej metody jest wyzwolenie u dzieci tendencji do samoekspresji i rozwijania inwencji twórczej. Zarówno muzyka jak i ruch oraz żywe słowo przenikają się wzajemnie, przy czym w konkretnych ćwiczeniach dominuje zwykle jeden z wymienionych elementów, gdy inne spełniają rolę towarzyszącą lub podrzędną. 4. Gimnastyka rytmiczna A. i M. Kniessów. Gimnastyka Kniessów bazuje na ruchu naturalnym, zrytmizowanym, ekspresyjnym. Zasadniczymi jej elementami są: ruch, muzyka, rytm, przybory. Przybory są w większości oryginalne: podwójny bijak, szarfa grzechotka, dzwoneczki, łuski orzechów kokosowych, itp. W tej metodzie nauczyciel może bardziej wyeksponować ruch twórczy, zadania otwarte, improwizację ruchową, współpracę z partnerem i z grupą. 5. Ruchu rozwijającego Weroniki Sherborn.

 

Metoda tejże autorki, prezentuje ruch rozwijający jako metodę, szczególnie przydatną w pracy z dziećmi nadpobudliwymi, agresywnymi, lękliwymi oraz w przypadkach głębszych zaburzeń rozwojowych. Ideą metody jest posługiwanie się ruchem rozwijającym świadomość własnego ciała, świadomość przestrzeni i działania w niej, a także umiejętność i potrzebę dzielenia jej z innymi ludźmi, prowadzącą do nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.